Wprowadzenie na 2013 r. programu zwalczania wścieklizny oraz programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 9 kwietnia 2013 r.
w sprawie wprowadzenia na 2013 r. programu zwalczania wścieklizny oraz programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby

Na podstawie art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:
§  1.
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wprowadza się:
1)
program zwalczania wścieklizny (Rabies), który jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
2)
program mający na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby, który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§  2.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
______

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278, Nr 60, poz. 372 i Nr 78, poz. 513.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

PROGRAM ZWALCZANIA WŚCIEKLIZNY (RABIES)

1. Identyfikacja programu

Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska

Choroba: Wścieklizna (Rabies)

Wniosek o współfinansowanie na rok: 2013

2. Dane historyczne dotyczące sytuacji epizootycznej w zakresie wścieklizny

W okresie międzywojennym oraz w pierwszych latach po II wojnie światowej głównym nosicielem wścieklizny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej były psy. Wprowadzenie w 1949 r. obowiązkowego szczepienia psów przeciwko wściekliźnie pozwoliło na znaczne ograniczenie występowania tej choroby. Liczba zachorowań na wściekliznę wśród zwierząt obniżyła się z ponad 3600 w 1946 r. do 73 w 1956 r. Problem wścieklizny pojawił się ponownie, kiedy zaczęto rejestrować coraz więcej przypadków tej choroby w środowisku zwierząt wolno żyjących. W latach 1946-1956 wśród zwierząt dzikich zgłaszano rocznie od 1 do 6 przypadków wścieklizny. W 1957 r. nie zanotowano żadnego takiego przypadku, natomiast w latach następnych był zauważalny wzrost zachorowań wśród zwierząt dzikich - w szczególności u lisów. Pod koniec lat siedemdziesiątych liczba zachorowań u zwierząt dzikich przekraczała liczbę zachorowań u zwierząt domowych.

W 1990 r. w Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzono 2045 przypadków wścieklizny, w tym 1668 przypadków wśród zwierząt dzikich (1374 przypadki u lisów). Najwięcej przypadków tej choroby zanotowano w ówczesnych województwach: poznańskim (157), opolskim (139), koszalińskim (133), szczecińskim (130), bydgoskim (123) oraz słupskim (103). Pojedyncze przypadki odnotowano w lubelskim, łomżyńskim, łódzkim oraz przemyskim, natomiast nie odnotowano ich w bialsko-podlaskim.

W 1991 r. stwierdzono 2287 przypadków wścieklizny, w tym 1864 u zwierząt dzikich, z czego 1513 przypadków u lisów. Wścieklizny nie odnotowano w ówczesnym województwie lubelskim, a pojedyncze przypadki wystąpiły w przemyskim, łódzkim, łomżyńskim oraz krośnieńskim.

W 1992 r. stwierdzono 3084 przypadki wścieklizny, w tym 2549 u zwierząt dzikich, z czego 2079 u lisów.

Z uwagi na rozprzestrzenianie się wścieklizny w 1993 r. rozpoczęto akcję doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie.

W 1993 r. stwierdzono 2648 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 2166 u zwierząt dzikich, z czego 1803 u lisów.

W 1994 r. stwierdzono 2238 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 1788 u zwierząt dzikich, z czego 1506 u lisów.

W 1995 r. stwierdzono 1973 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1528 u zwierząt dzikich, z czego 1280 u lisów.

W 1996 r. stwierdzono 2527 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 2064 u zwierząt dzikich, z czego 1779 u lisów.

W 1997 r. stwierdzono 1494 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1239 u zwierząt dzikich, z czego 1091 u lisów.

Efektem nieustającego przeprowadzania szczepień w zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej był spadek liczby przypadków wścieklizny, a także brak występowania tej choroby od dłuższego czasu na obszarach województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego i dolnośląskiego.

W 1998 r. stwierdzono 1329 przypadków wścieklizny zwierząt, w tym 1120 u zwierząt dzikich, z czego 927 u lisów.

W 1999 r. stwierdzono 1148 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 721 u lisów.

W 2000 r. stwierdzono 2224 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1583 u lisów, a w 2001 r. stwierdzono 2964 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 2224 u lisów.

W trakcie przeprowadzanych akcji szczepień zaobserwowano "przemieszczanie się" wścieklizny do wschodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czyli na obszary nieobjęte do tej pory szczepieniami, oraz występowanie pojedynczych przypadków wścieklizny na terenach przygranicznych z Republiką Czeską.

W 2002 r. liczba przypadków wścieklizny u zwierząt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyniosła 1119, z czego 1038 przypadków zanotowano u zwierząt dzikich, w tym 884 u lisów. W 2002 r. największą liczbę przypadków wścieklizny zanotowano w województwie wielkopolskim - 339.

W 2003 r. stwierdzono 388 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 314 u zwierząt dzikich, z czego 233 u lisów.

W 2004 r. stwierdzono 136 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 114 u zwierząt dzikich, z czego 86 u lisów.

W 2005 r. stwierdzono 138 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 102 u zwierząt dzikich, z czego 84 u lisów.

Jak wykazują dane za lata 2006-2009, stanowiące załączniki nr 1-4 do programu zwalczania wścieklizny (Rabies), zwanego dalej "programem", liczba przypadków wścieklizny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uległa dalszemu znacznemu zmniejszeniu.

W 2010 r. liczba przypadków wścieklizny ponownie wzrosła. W roku tym odnotowano 151 przypadków, z czego 129 przypadków stwierdzono u zwierząt dzikich, w tym 117 u lisów (załącznik nr 5 do programu). W 2010 r. najwięcej przypadków wścieklizny (118) zanotowano w województwie małopolskim. Stwierdzono, że choroba w tym województwie została wywołana przez terenowy szczep wirusa wścieklizny należący do genotypu 1 o nieznanym pochodzeniu. Wariant wirusa wykazywał najwyższe podobieństwo do wariantu NEE. Podejrzewa się, że powódź, która wystąpiła bezpośrednio po wiosennej akcji szczepień, mogła wpłynąć negatywnie na uodpornienie lisów przeciwko wściekliźnie w województwie małopolskim.

W 2011 r. stwierdzono 160 przypadków u zwierząt, w tym 126 u zwierząt dzikich, z czego 103 u lisów (załącznik nr 6 do programu). W 2011 r. najwięcej przypadków wścieklizny zanotowano w województwie małopolskim (60) i podkarpackim (63), przy czym zaobserwowano systematyczny spadek liczby przypadków w woj. małopolskim. W tym województwie w pierwszym półroczu 2012 r. stwierdzono jedynie 3 przypadki wścieklizny, w tym 2 w styczniu i 1 w kwietniu.

Ponadto w 2011 r. wściekliznę odnotowano w województwie warmińsko-mazurskim. Stwierdzono, iż choroba w tym województwie została wywołana przez terenowy szczep wirusa wścieklizny należący do wariantu NEE genotypu 1 o nieznanym pochodzeniu. Przypuszcza się, że ewentualną przyczyną wystąpienia przypadków wścieklizny w województwie warmińsko-mazurskim mogła być migracja zakażonych dzikich zwierząt z Federacji Rosyjskiej (Obwód Kaliningradzki), jednak ze względu na brak dostępnych sekwencji izolatów wirusa z tego obszaru, nie ma możliwości dokonania analizy porównawczej mającej na celu ustalenie ewentualnego pochodzenia wirusa. W 2011 r. w województwie warmińsko-mazurskim stwierdzono 6 przypadków wścieklizny u zwierząt lądowych, natomiast w pierwszym półroczu 2012 r. odnotowano jedynie 1 przypadek wścieklizny, który wystąpił w lutym. W związku z otrzymaniem dodatnich wyników badań w kierunku wścieklizny wdrożono środki opisane w ust. 4.4.9 programu. W celu ograniczenia liczby przypadków wścieklizny, na obszarze 1600 km2 wokół miejscowości Ryn, podczas jesiennej akcji szczepień lisów w 2011 r. wyłożono zwiększoną liczbę dawek szczepionki (40 dawek na 1 km2) przy jednoczesnym zastosowaniu odległości przelotowej 500 m podczas dystrybucji szczepionki z samolotu. Natomiast w 2012 r. w celu eliminacji wścieklizny w województwie warmińsko-mazurskim w wiosennej akcji szczepień lisów na obszarze na północ od linii wyznaczonej wzdłuż szerokości geograficznej 53° 50’ N wyłożono zwiększoną liczbę dawek szczepionki (30 dawek na 1 km2) przy jednoczesnym zastosowaniu odległości przelotowej 500 m podczas dystrybucji szczepionki z samolotu.

Dodatkowo przypadki wścieklizny u zwierząt występują na terenach położonych wzdłuż wschodniej granicy Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie możliwe jest przechodzenie zwierząt zakażonych wścieklizną z terenów Ukrainy oraz Białorusi.

grafika

Rys. 1. Lokalizacja na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ognisk wścieklizny stwierdzonych w 2011 r. Każdy punkt oznacza ognisko wścieklizny, w związku z tym więcej niż jeden przypadek wścieklizny mógł wystąpić w danym ognisku

Na przełomie 1991 r. i 1992 r. opracowano założenia do programu zwalczania wścieklizny w Rzeczypospolitej Polskiej.

W pierwszym etapie realizacji programu zwalczania wścieklizny wykładanie szczepionki przeciwko wściekliźnie miało objąć teren położony w pasie przygranicznym z Republiką Federalną Niemiec (Szczecin, Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra, Jelenia Góra, Wałbrzych, Legnica, Opole, Wrocław, Poznań, Piła, Leszno i Koszalin), gdzie wścieklizna u lisów wystąpiła endemicznie i przypadki tej choroby stwierdzano najczęściej. Zaproponowano wykładanie szczepionki dwa razy w roku - wiosną i jesienią - po 16 dawek (przynęt) na 1 km2. Wykładanie szczepionki miało być przeprowadzane ręcznie. Stopniowo akcja miała być rozszerzana o kolejne województwa w kierunku wschodnim. Wraz z wykładaniem szczepionki miała być prowadzona kontrola szczepień określająca wskaźnik przyjęcia szczepionki przez lisy oraz wskaźnik nabytej odporności.

Jednak w 1992 r. zmieniono sposób podawania szczepionki z ręcznego na wyrzucanie z samolotów, a liczbę województw objętych szczepieniem zmniejszono z 12 do 6. Odstąpiono od rozrzucania szczepionki w ówczesnych województwach: opolskim, wrocławskim, leszczyńskim, pilskim, poznańskim oraz koszalińskim. Ostatecznie w Rzeczypospolitej Polskiej rozpoczęto program szczepień lisów przeciwko wściekliźnie w 1993 r.

W 1994 r. obszar szczepień został powiększony o 6 ówczesnych województw: koszalińskie, słupskie, pilskie, katowickie, bielsko-bialskie i skierniewickie.

W 1995 r. obszar szczepień został powiększony o kolejne 10 ówczesnych województw: gdańskie, bydgoskie, konińskie, leszczyńskie, poznańskie, kaliskie, wrocławskie, opolskie, częstochowskie oraz warszawskie.

W 1996 r. obszar szczepień został powiększony o dalsze 4 ówczesne województwa: krośnieńskie, nowosądeckie, elbląskie i piotrkowskie.

W 1997 r. obszar szczepień został powiększony o województwo krakowskie.

W 1998 r. obszar szczepień został powiększony o kolejnych 5 województw: tarnowskie, sieradzkie, radomskie, łódzkie oraz lubelskie - 1 gmina.

W 1999 r. zmieniony został podział administracyjny państwa z 49 województw na 16 i wówczas szczepieniami objęto w całości województwa: dolnośląskie, lubuskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie, śląskie, pomorskie, opolskie i małopolskie, natomiast częściowo województwa: kujawsko-pomorskie, lubelskie, łódzkie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie i podkarpackie. W województwach podlaskim i świętokrzyskim nie prowadzono szczepień.

W 2000 r. obszar szczepień nie uległ zmianie. W wyniku gwałtownego wzrostu zachorowań zwierząt na wściekliznę na obszarach, gdzie nie prowadzono szczepień lisów przeciwko wściekliźnie oraz na granicy "obszaru szczepionego" z "obszarem nieszczepionym", w 2001 r. wprowadzono zmodernizowany program szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, w którym to w akcji wiosennej zrezygnowano ze szczepień w zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie od dłuższego czasu nie odnotowywano przypadków wścieklizny u zwierząt. Obszar objęty szczepieniami to:

1) powiat wałecki - w województwie zachodniopomorskim;

2) powiaty: dzierżoniowski, ząbkowicki i kłodzki - w województwie dolnośląskim;

3) powiaty: warszawski zachodni, gostyniński, sochaczewski, żyrardowski, grodziski, pruszkowski, piaseczyński, grójecki, białobrzeski, przysuski, radomski, szydłowiecki, zwoleński, lipski, kozienicki, sierpecki, płoński, nowodworski, ciechanowski, mławski, żuromiński, przasnyski, ostrołęcki, makowski, legionowski i pułtuski - w województwie mazowieckim;

4) gmina Janowiec i część gminy Puławy - w województwie lubelskim;

5) powiaty: bieszczadzki, brzozowski, dębicki, jasielski, kolbuszowski, krośnieński, łańcucki, mielecki, ropczycki, rzeszowski, sanocki, strzyżowski i tarnobrzeski w całości oraz powiat jarosławski, leżajski, niżański, przemyski, przeworski i stalowowolski w części na południe od linii rzeki San - w województwie podkarpackim;

6) województwo warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, małopolskie, opolskie, śląskie, łódzkie i świętokrzyskie;

7) województwo pomorskie, z wyjątkiem powiatów: słupskiego, lęborskiego i bytowskiego.

Natomiast w akcji jesiennej 2001 r. szczepieniami objęto większość terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem województwa podlaskiego, części województwa lubelskiego i podkarpackiego.

Od 2002 r. akcja szczepień obejmuje całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym w 2010 r. oraz 2011 r. wiosennej akcji szczepień nie przeprowadzono w województwie dolnośląskim.

Tabela 1

Wyniki badań monitoringowych akcji szczepień oraz liczba lisów przebadanych testem różnicowania szczepów wirusa wścieklizny

Akcje szczepień Wyniki badań monitoringowych akcji szczepień Różnicowanie szczepów wirusa (liczba przebadanych lisów)
Obecność TC (%) RFFIT (%)
jesień 1998 r. 67,7 68,0 0
wiosna 1999 r. 64,3 66,7 0
jesień 1999 r. 64,4 82,9 0
wiosna 2000 r. 55,3 75,3 0
jesień 2000 r. 64,4 81,7 0
wiosna i jesień 2001 r. 52,4 62,1 0
wiosna i jesień 2002 r. 66,7 72,9 0
wiosna i jesień 2003 r. 78,4 92,6 0
wiosna i jesień 2004 r. 82,5 94,0 0
wiosna i jesień 2005 r. 85,56 83,60 0
wiosna i jesień 2006 r. 87,17 82,12 43
wiosna i jesień 2007 r. 83,17 80,21 42
wiosna i jesień 2008 r. 86,87 79,66 19
wiosna i jesień 2009 r. 89,12 81,72 6
wiosna i jesień 2010 r. 89,15 84,90 117
wiosna i jesień 2011 r. a) 86,49 79,50 103

a) Na podstawie wstępnych wyników badań.

3. Opis przedłożonego programu

Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.), wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (załącznik nr 2 do ustawy).

Lisy wolno żyjące na obszarach określonych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, podlegają obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko wściekliźnie.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie (Dz. U. Nr 142, poz. 1509) szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z tym rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w roku kalendarzowym na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarze województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarze województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.

Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2.

Badania monitoringowe wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie przeprowadza się na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813, z późn. zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem, w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy wolno żyjące zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie. Natomiast w celu izolacji i określenia szczepu wirusa wścieklizny do badań przesyła się tkankę mózgową lisów wolno żyjących, u których w badaniu laboratoryjnym potwierdzono wściekliznę.

4. Środki przewidziane w programie

4.1. Skrócony opis środków przewidzianych w programie

Rok: 2013

x kontrola x zwalczanie

x badania x badania

x szczepienia

x monitorowanie

4.2. Organizacja, nadzór i rola wszystkich zainteresowanych stron biorących udział w programie

Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a w przypadku programu współfinansowanego ze środków pochodzących z Unii Europejskiej informuje Komisję Europejską o postępach w jego realizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami Unii Europejskiej.

Organem odpowiedzialnym za nadzór i koordynację działań zapewniających realizację programu jest na poziomie krajowym Główny Lekarz Weterynarii.

Odpowiedzialność terenowych organów Inspekcji Weterynaryjnej za realizację programu została określona w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 744, z późn. zm.) oraz w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2012 r. w sprawie krajowych laboratoriów referencyjnych (Dz. U. poz. 480) wyznaczono jako krajowe laboratorium referencyjne dla wścieklizny Laboratorium Zakładu Wirusologii Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadzają wojewódzcy lekarze weterynarii.

Diagnostyka wścieklizny przy wystąpieniu podejrzenia tej choroby jest przeprowadzana przez laboratoria, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, z wykorzystaniem następujących badań:

1) immunofluorescencji odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym;

2) izolacji wirusa wścieklizny na myszach;

3) izolacji wirusa wścieklizny na kulturach komórkowych neuroblastomy;

4) genotypizacji izolatów wirusa wścieklizny.

Badania monitoringowe w celu sprawdzenia skuteczności szczepienia lisów wolno żyjących są przeprowadzane przez laboratoria, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej. Badania monitoringowe wykonuje się przy zastosowaniu:

1) immunofluorescencji odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny;

2) szlifów kostnych żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracyklin);

3) testu seroneutralizacji (RFFIT - rapid flourescent focus inhibition test) - określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep z serca lub płyn z klatki piersiowej);

4) zbierania i analizowania danych epidemiologicznych na temat zdiagnozowanych przypadków wścieklizny na obszarze objętym szczepieniem.

4.3. Opis regionów administracyjnych Rzeczypospolitej Polskiej, w których program ma być realizowany

Województwo Całkowita powierzchnia województwa - km2 Powierzchnia objęta doustnym szczepieniem lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie - km2
dolnośląskie 19 947,00 16 044,89
kujawsko-pomorskie 17 972,00 16 533,40
lubelskie 25 122,00 22 441,00
lubuskie 13 988,00 13 054,00
łódzkie 18 219,00 16 970,00
małopolskie 15 183,00 15 183,00
mazowieckie 35 558,00 32 069,00
opolskie 9 412,00 8 000,00
podkarpackie 17 845,00 16 133,00
podlaskie 20 187,00 19 175,00
pomorskie 18 310,00 16 559,00
śląskie 12 334,00 10 130,50
świętokrzyskie 11 710,00 10 500,00
warmińsko-mazurskie 24 173,00 21 483,00
wielkopolskie 29 827,00 27 637,66
zachodniopomorskie 22 892,00 20 000,00
Razem 312 679,00 281 913,45

4.4. Opis środków przewidzianych w programie

4.4.1. Powiadamianie o wściekliźnie

Zgodnie z załącznikiem nr 2 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 42 ww. ustawy w przypadku podejrzenia wystąpienia wścieklizny obowiązek niezwłocznego zawiadomienia organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej, albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dotyczy wszystkich osób mających kontakt ze zwierzętami, w szczególności przy wykonywaniu obowiązków służbowych lub zawodowych. Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) niezwłocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej o otrzymaniu zawiadomienia. Podmiot świadczący usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej niezwłocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej o otrzymaniu zawiadomienia, jeżeli na jego podstawie podejrzewa wystąpienie choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania.

4.4.2. Zwierzęta i populacja zwierząt objęte programem

Programem jest objęta populacja lisów wolno żyjących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Metoda obliczania populacji: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia, liczenie lisich jam.

Region Szacunki liczebności populacji lisów wolno żyjących
2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r.
Terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej

209 500 203 300 198 300 211 900

4.4.3. Zastosowane badania i plany pobierania próbek

Do diagnostyki wścieklizny i nadzoru nad programem szczepień są wykorzystywane następujące badania laboratoryjne:

1) badania serologiczne: test seroneutralizacji (RFFIT) zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.2.b);

2) badania wirusologiczne i immunochemiczne:

a) immunofluorescencja odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym (FAT - fluorescent antibody test) zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.1.c.i) - test w kierunku wścieklizny,

b) różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny,

c) izolacja wirusa:

- na myszach, zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.1.c.ii),

- w hodowli komórek mysiej neuroblastomy zgodnie z podręcznikiem OIE (rozdział 2.1.13, B.1.c.ii);

3) inne badania - badanie na obecność markera (TC).

Monitoring szczepień w Rzeczypospolitej Polskiej obejmuje przeprowadzenie następujących badań laboratoryjnych:

1) test seroneutralizacji (RFFIT) w celu określenia poziomu uodpornienia lisów wolno żyjących, a tym samym efektywności szczepień doustnych;

2) badanie na obecność markera (TC) w celu określenia poziomu podjęcia szczepionki przez lisy wolno żyjące;

3) różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny w celu rozróżnienia terenowych szczepów wirusa od szczepów szczepionkowych.

Powyższe badania laboratoryjne są wykonywane przez laboratoria, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej.

Badania monitoringowe (RFFIT, TC) wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie przeprowadza się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. Zgodnie z tym rozporządzeniem w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie. Natomiast w celu izolacji i określenia szczepu wirusa wścieklizny do badań przesyła się tkankę mózgową lisów wolno żyjących, u których w badaniu laboratoryjnym potwierdzono wściekliznę.

Ponadto do badań diagnostycznych w kierunku wścieklizny pobiera się tkankę mózgową zwierząt podejrzanych o wściekliznę, które padły lub zostały zabite. Dotyczy to wszystkich gatunków zwierząt wrażliwych na wściekliznę.

Badania monitoringowe (RFFIT, TC) wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie

Województwo Całkowita powierzchnia województwa - km2 Powierzchnia objęta programem szczepień - km2 Całkowita powierzchnia bytowania lisów wolno żyjących na obszarze województwa, z której lisy powinny zostać odstrzelone i dostarczone do badań monitoringowych - km2 Liczba lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach programu monitoringu, w roku kalendarzowym - 8 lisów/100 km2
1 2 3 4 5 = (4 x 8/100)
dolnośląskie 19 947,00 16 044,89 16 044,89 1284
kujawsko-

pomorskie

17 972,00 16 533,40 16 132,28 1291
lubelskie 25 122,00 22 441,00 22 441,00 1795
lubuskie 13 988,00 13 054,00 12 108,00 969
łódzkie 18 219,00 16 970,00 16 970,00 1358
małopolskie 15 183,00 15 183,00 15 183,00 1215
mazowieckie 35 558,00 32 069,00 32 069,00 2566
opolskie 9 412,00 8 000,00 8 000,00 640
podkarpackie 17 845,00 16 133,00 16 133,00 1291
podlaskie 20 187,00 19 175,00 16 754,00 1340
pomorskie 18 310,00 16 559,00 15 424,00 1234
śląskie 12 334,00 10 130,50 10 042,00 803
świętokrzyskie 11 710,00 10 500,00 10 500,00 840
warmińsko-mazurskie 24 173,00 21 483,00 21 483,00 1719
wielkopolskie 29 827,00 27 637,66 27 637,66 2211
zachodniopomorskie 22 892,00 20 000,00 16 018,26 1281
RAZEM 312 679,00 281 913,45 272 940,09 21 837
Region Rodzaj badania Populacja docelowa Rodzaj próbki Cel Liczba planowanych badań
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej test seroneutralizacji

(RFFIT)

lisy wolno żyjące surowica kontrola szczepień, monitoring akcji 21 837
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej test na obecność markera (TC) lisy wolno żyjące żuchwa kontrola szczepień, monitoring akcji 21 837
RAZEM 43 674

W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, uregulowanej w § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu, a w związku z tym zmniejszeniu może ulec liczba lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach monitoringu, oraz liczba badań.

4.4.4. Zastosowane szczepionki i programy szczepień

Stosowane szczepionki zgodne z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz standardami Unii Europejskiej (Raport Komitetu Naukowego ds. Zdrowia Zwierząt i Ochrony Zwierząt przyjęty w dniu 23 października 2002 r.) zostały dopuszczone do stosowania w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z odrębnymi przepisami krajowymi. Szczepionkami obecnie zarejestrowanymi w Rzeczypospolitej Polskiej są Fuchsoral (SAD B19) i Lysvulpen (SAD Bern). Jest dostępna także szczepionka Rabigen SAG2 (SAG2) zarejestrowana w Europejskiej Agencji Leków (EMEA). Szczepionki używane w akcji szczepień są wybierane co roku w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.). Oferty na zakup szczepionki do wyłożenia są składane w każdym województwie, w którym jest przeprowadzane szczepienie. W celu kontroli jakości szczepionka jest poddawana badaniu w kierunku określenia miana wirusa wścieklizny w krajowym laboratorium referencyjnym.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z tym rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w roku kalendarzowym na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.

Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2.

Odległości między liniami przelotowymi, na których jest wykonywany zrzut szczepionki z samolotu, na obszarach o wysokim ryzyku wystąpienia wścieklizny wynoszą 500 m. Na pozostałym obszarze objętym szczepieniami odległości między liniami przelotowymi wynoszą 1000 m. Samoloty są wyposażone w system GPS i system rejestrujący zrzut szczepionki, aby umożliwić stwierdzenie, czy samoloty poruszają się zgodnie z wcześniej ustalonymi liniami oraz udokumentowanie, że na danej linii została wyłożona przewidziana liczba dawek szczepionki. Wyłożenie ręczne szczepionki odbywa się w miejscach bytowania lisów wolno żyjących na obszarach, na których nie jest możliwa dystrybucja szczepionki z samolotu. Dystrybucja szczepionki odbywa się w województwach. Szczepionka jest przechowywana i transportowana w warunkach określonych przez producenta.

Województwo Rok stwierdzenia ostatniego przypadku wścieklizny u zwierząt lądowych a) Rok stwierdzenia ostatniego przypadku wścieklizny u nietoperzy a)
dolnośląskie 2005 2006
kujawsko-pomorskie 2004 -
lubelskie 2012 2009
lubuskie 2005 -
łódzkie 2002 2005
małopolskie 2012 -
mazowieckie 2004 2012
opolskie 2007 2004
podkarpackie 2012 -
podlaskie 2012 2010
pomorskie 2008 2011
śląskie 2011 2006
świętokrzyskie 2007 -
warmińsko-mazurskie 2012 2011
wielkopolskie 2007 2010
zachodniopomorskie 2004 2010

a) Dane za okres od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 30 czerwca 2012 r.

4.4.5. Środki w przypadku stwierdzenia dodatniego wyniku badania

Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny (Dz. U. Nr 13, poz. 103) w przypadku stwierdzenia choroby powiatowy lekarz weterynarii wyznacza ognisko choroby oraz obejmuje je nadzorem, niezwłocznie powiadamia państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o wyznaczeniu ogniska choroby oraz wyznacza obszar zagrożony wokół ogniska choroby.

Powiatowy lekarz weterynarii podejmuje również pozostałe czynności, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny.

4.4.6. Kontrola wdrażania programu i sprawozdawczość

Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a w przypadku programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej - informuje Komisję Europejską o postępach w jego realizacji zgodnie z przepisami Unii Europejskiej.

5. Korzyści wynikające z realizacji programu

Celem programu jest spadek liczby przypadków wścieklizny u zwierząt dzikich.

6. Dane epidemiologiczne dotyczące rozwoju choroby w ostatnich pięciu latach

6.1. Dane rozwarstwione dotyczące badań w ramach nadzoru i badań laboratoryjnych

Rok Badania serologiczne: RFFIT Badania mikrobiologiczne lub

wirusologiczne

Inne testy: TC
Liczba przebadanych

próbek

Liczba próbek z dodatnim

wynikiem

badania

Liczba przebadanych

próbek

Liczba próbek z dodatnim

wynikiem badania

Liczba przebadanych próbek Liczba próbek z dodatnim

wynikiem

badania

2007 13 592 10 993 22 055 42 19 217 16 164
2008 14 744 11 984 21 293 19 19 788 17 060
2009 16 805 13 738 23 153 6 22 096 19 604
2010 16 319 13 855 24 158 117 22 486 20 047
2011 16 130 12 823 23 589 103 22 421 19 393

Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test seroneutralizacji - RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).

Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku

wścieklizny (badanie w ramach monitoringu oraz przy wystąpieniu podejrzenia tej choroby).

Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).

6.2. Dane dotyczące zakażenia

Rok Liczba zakażonych lisów wolno żyjących Liczba zakażonych zwierząt innych gatunków wrażliwych na wściekliznę
2007 42 28
2008 19 10
2009 6 2
2010 117 34
2011 103 57

6.3. Dane dotyczące programów szczepień

Rok Całkowita

liczba stad

Całkowita liczba

zwierząt

Informacja o programach szczepień lub leczenia
Liczba stad objętych programem szczepień lub leczenia Liczba stad zaszczepionych lub poddanych leczeniu Liczba zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniu Liczba wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek produktu leczniczego weterynaryjnego Liczba dorosłych zwierząt zaszczepionych Liczba młodych zwierząt zaszczepionych
2007 - - - - - 11 735 940 - -
2008 - - - - - 11 713 553 - -
2009 - - - - - 11 681 566 - -
2010 - - - - - 11 335 116 - -
2011 - - - - - 11 719 606 - -
2012 - - - - - 11 232 542*) - -
2013 - - - - - 11 276 538*) - -

*) Planowana do wyłożenia liczba dawek szczepionki.

Opis stosowanych szczepień, działań terapeutycznych lub innych: wiosenna i jesienna akcja szczepień w 2013 r. obejmie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze o powierzchni 281 913,45 km2. Akcje będą prowadzone na tych samych zasadach, co w latach poprzednich. Planuje się wyłożenie co najmniej 20 dawek szczepionki na 1 km2. W sumie zostanie rozdystrybuowane 11 276 538 dawek szczepionki. W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 lub § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba akcji szczepień w poszczególnych województwach oraz liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu.

6.4. Dane dotyczące dzikiej zwierzyny

6.4.1. Oszacowanie liczebności populacji dzikiej zwierzyny

Metody szacowania: statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia, liczenie lisich jam.

Region Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt wolno żyjących
Gatunek: lis wolno żyjący Gatunek: sarna Gatunek: jeleń Gatunek: dzik
2007 202 740 646 006 123 038 159 268
2008 209 500 760 200 163 700 211 800
2009 203 300 827 500 176 100 251 000
2010 198 300 822 000 180 200 249 900
2011 211 900 829 900 194 700 267 800

6.4.2. Monitorowanie lisów wolno żyjących

Rok Badania serologiczne - RFFIT Badania mikrobiologiczne lub wirusologiczne Inne testy: TC
Liczba przebadanych próbek Liczba próbek z dodatnim wynikiem badania Liczba przebadanych próbek Liczba próbek z dodatnim wynikiem badania Liczba przebadanych próbek Liczba próbek z dodatnim wynikiem badania
2007 13 592 10 993 20 296 8 19 217 16 164
2008 14 744 11 984 20 166 0 19 788 17 060
2009 16 805 13 738 22 678 2 22 096 19 604
2010 16 319 13 855 22 971 15 22 486 20 047
2011 16 130 12 823 22 299 22 22 421 19 393

Opis zastosowanych badań serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT (określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)).

Opis zastosowanych badań mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny w ramach monitoringu (lisy odstrzelone przez myśliwych).

Opis innych zastosowanych badań: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).

6.4.3. Dane dotyczące szczepień lisów wolno żyjących

Region (województwo) Powierzchnia (km2) Program szczepienia lub leczenia
liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego weterynaryjnego, która zostanie wyłożona lub podana liczba akcji całkowita liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego weterynaryjnego, która zostanie wyłożona lub podana
dolnośląskie 19 947,001)

16 044,892)

641 796 2 (wiosenna i jesienna) 641 796
kujawsko-pomorskie 17 972,001)

16 533,402)

661 336 2 (wiosenna i jesienna) 661 336
lubelskie 25 122,001)

22 441,002)

897 640 2 (wiosenna i jesienna) 897 640
lubuskie 13 988,001)

13 054,002)

522 160 2 (wiosenna i jesienna) 522 160
łódzkie 18 219,001)

16 970,002)

678 800 2 (wiosenna i jesienna) 678 800
małopolskie 15 183,001)

15 183,002)

607 320 2 (wiosenna i jesienna) 607 320
mazowieckie 35 558,001)

32 069,002)

1 282 760 2 (wiosenna i jesienna) 1 282 760
opolskie 9 412,001)

8 000,002)

320 000 2 (wiosenna i jesienna) 320 000
podkarpackie 17 845,001)

16 133,002)

645 320 2 (wiosenna i jesienna) 645 320
podlaskie 20 187,001)

19 175,002)

767 000 2 (wiosenna i jesienna) 767 000
pomorskie 18 310,001)

16 559,002)

662 360 2 (wiosenna i jesienna) 662 360
śląskie 12 334,001)

10 130,502)

405 220 2 (wiosenna i jesienna) 405 220
świętokrzyskie 11 710,001)

10 500,002)

420 000 2 (wiosenna i jesienna) 420 000
warmińsko-mazurskie 24 173,001)

21 483,002)

859 320 2 (wiosenna i jesienna) 859 320
wielkopolskie 29 827,001)

27 637,662)

1 105 506 2 (wiosenna i jesienna) 1 105 506
zachodniopomorskie 22 892,001)

20 000,002)

800 000 2 (wiosenna i jesienna) 800 000
RAZEM 312 679,003)

281 913,454)

11 276 538 2 (wiosenna i jesienna) 11 276 538

1) Całkowita powierzchnia województwa.

2) Powierzchnia województwa objęta szczepieniem.

3) Całkowita powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

4) Powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objęta szczepieniem.

W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 lub § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba akcji szczepień w poszczególnych województwach oraz liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu.

Opis stosowanych szczepień, działań terapeutycznych lub innych

Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w roku kalendarzowym na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.

Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2 powierzchni.

7. Założenia programu

7.1. Założenia w zakresie badań diagnostycznych

Rodzaj badania Populacja docelowa Rodzaj próbki Cel Liczba planowanych badań
immunofluorescencja

odcisków mózgowych (FAT)

lisy wolno żyjące mózg kontrola szczepień, monitoring akcji 21 837
test seroneutralizacji (RFFIT) lisy wolno żyjące surowica kontrola szczepień, monitoring akcji 21 837
test na obecność markera (TC) lisy wolno żyjące żuchwa kontrola szczepień, monitoring akcji 21 837
RAZEM 65 511

W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu, a w związku z tym zmniejszeniu może ulec liczba lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach monitoringu, oraz liczba badań.

Ponadto do badań diagnostycznych w kierunku wścieklizny pobiera się tkankę mózgową zwierząt podejrzanych o wściekliznę, które padły lub zostały zabite. Dotyczy to wszystkich gatunków zwierząt wrażliwych na wściekliznę.

7.2. Założenia w zakresie szczepień

Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w roku kalendarzowym na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.

Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2.

Region (województwo) Powierzchnia (km2) Cele programu szczepienia lub leczenia
liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego weterynaryjnego planowana do wyłożenia lub podania w ramach akcji planowana liczba akcji całkowita liczba dawek szczepionki lub produktu leczniczego weterynaryjnego planowana do wyłożenia lub podania
dolnośląskie 19 947,001)

16 044,892)

320 898 2 (wiosenna i jesienna) 641 796
kujawsko-pomorskie 17 972,001)

16 533,402)

330 668 2 (wiosenna i jesienna) 661 336
lubelskie 25 122,001)

22 441,002)

448 820 2 (wiosenna i jesienna) 897 640
lubuskie 13 988,001)

13 054,002)

261 080 2 (wiosenna i jesienna) 522 160
łódzkie 18 219,001)

16 970,002)

339 400 2 (wiosenna i jesienna) 678 800
małopolskie 15 183,001)

15 183,002)

303 660 2 (wiosenna i jesienna) 607 320
mazowieckie 35 558,001)

32 069,002)

641 380 2 (wiosenna i jesienna) 1 282 760
opolskie 9 412,001)

8 000,002)

160 000 2 (wiosenna i jesienna) 320 000
podkarpackie 17 845,001)

16 133,002)

322 660 2 (wiosenna i jesienna) 645 320
podlaskie 20 187,001)

19 175,002)

383 500 2 (wiosenna i jesienna) 767 000
pomorskie 18 310,001)

16 559,002)

331 180 2 (wiosenna i jesienna) 662 360
śląskie 12 334,001)

10 130,502)

202 610 2 (wiosenna i jesienna) 405 220
świętokrzyskie 11 710,001)

10 500,002)

210 000 2 (wiosenna i jesienna) 420 000
warmińsko-mazurskie 24 173,001)

21 483,002)

429 660 2 (wiosenna i jesienna) 859 320
wielkopolskie 29 827,001)

27 637,662)

552 753 2 (wiosenna i jesienna) 1 105 506
zachodniopomorskie 22 892,001)

20 000,002)

400 000 2 (wiosenna i jesienna) 800 000
Razem 312 679,003)

281 913,454)

5 638 269 2 (wiosenna i jesienna) 11 276 538

1) Całkowita powierzchnia województwa.

2) Powierzchnia województwa objęta szczepieniem.

3) Całkowita powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

4) Powierzchnia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objęta szczepieniem.

W przypadku wystąpienia sytuacji epizootycznej, o której mowa w § 2 ust. 3 lub § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, liczba akcji szczepień w poszczególnych województwach oraz liczba województw objętych szczepieniem może ulec zmniejszeniu.

8. Szacunkowa analiza kosztów programu1)

Przeznaczenie kosztów Wyszczególnienie Ilość jednostek Koszt

jednostkowy

w zł

Kwota całkowita

w zł2)

Koszt jednostkowy w euro3) Kwota całkowita w euro3) Wniosek o dofinansowanie z funduszy Wspólnoty (tak/nie)
1. Badania laboratoryjne - w 2013 r.
1.1. Koszty badań test: RFFIT 21 837 66,08 1442988,96 16,32 356293,57 tak
test: TC 21 837 7,93 173167,41 1,96 42757,38 tak
test: różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny 103 150,41 15492,23 37,14 3825,24 tak
test: jakość szczepionki 68 234,15 15922,20 57,81 3931,41 tak
test: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w ramach monitoringu 21 837 47,89 1045773,93 11,82 258215,78 tak
test: immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie przy wystąpieniu podejrzenia wścieklizny 1 290 61,50 79 335,00 15,18 19 588,89 tak
test: izolacji wirusa na myszach 90 118,05 10 624,50 29,15 2 623,33 tak
test: izolacji wirusa na kulturach komórkowych neuroblastomy 17 372,49 6 332,33 91,97 1 563,54 tak
1.2. Koszty pobierania próbek dostarczenie lisów do badania 21 837 35,00 764 295,00 8,64 188 714,81 tak
dowóz próbek do laboratorium (do 771 partii (po 30 0,84 103 622,40 0,21 25 585,78 nie
badań przy wystąpieniu podejrzenia wścieklizny oraz badań w ramach monitoringu) lisów) x 160 km
2. Szczepienie - w 2013 r.
2.1. Zakup szczepionki 11 276 538 2,32 26161568,16 0,57 6459646,46 tak
2.2. Koszty dystrybucji 11 276 538 1,31 14772264,78 0,32 3647472,78 tak
RAZEM 44591386,90 11010218,99 tak

1) Wszystkie wartości są podane bez VAT.

2) Są to szacunkowe koszty realizacji programu, które zostały dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2013 z dnia 25 stycznia 2013 r. (Dz. U. poz. 169).

3) Wyliczenie kosztów według kursu 1 euro = 4,05 zł (zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów z dnia 12 września 2012 r. dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw).

Załącznik Nr  1

Przypadki wścieklizny Kraj: Rzeczpospolita Polska (POL) Okres sprawozdawczy(kwartał/rok): I - IV 2006
Obszar Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe Zwierzęta wolno żyjące
Województwo pies kot bydło koń owca koza świnia bezdomny pies inne lis jenot szop wilk borsuk kuna inne łasicowate inne mięsożerne dzik sarna jeleń daniel inne nietoperz
dolnośląskie 1
kujawsko-pomorskie
lubelskie 11 1
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie 1
opolskie 1 3
podkarpackie 1 6
podlaskie 1 6 7 1
pomorskie
śląskie 1
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie 1 4 2 10 13 1
wielkopolskie 3 6
zachodniopomorskie 1
Razem 4 6 9 43 15 1 4
Zwierzęta domowe 19
Zwierzęta wolno żyjące 63
RAZEM 82

Załącznik Nr  2

Przypadki wścieklizny Kraj: Rzeczpospolita Polska (POL) Okres sprawozdawczy(kwartał/rok): I - IV 2007
Obszar Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe Zwierzęta wolno żyjące
Województwo pies kot bydło koń owca koza świnia bezdomny pies inne lis jenot szop wilk borsuk kuna inne łasicowate inne mięsożerne dzik sarna jeleń daniel inne nietoperz
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie 6 2 1
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie 1
podkarpackie 1 12
podlaskie 1 1 9 1 1
pomorskie 2
śląskie
świętokrzyskie 1
warmińsko-mazurskie 2 5 7 4
wielkopolskie 2 3 6 1 1
zachodniopomorskie
Razem 3 6 6 42 7 1 1 1 3
Zwierzęta domowe 15
Zwierzęta wolno żyjące 55
RAZEM 70

Załącznik Nr  3

Przypadki wścieklizny Kraj: Rzeczpospolita Polska (POL) Okres sprawozdawczy(kwartał/rok): I - IV 2008
Obszar Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe Zwierzęta wolno żyjące
Województwo pies kot bydło koń owca koza świnia bezdomny pies inne lis jenot szop wilk borsuk kuna inne łasicowate inne mięsożerne dzik sarna jeleń daniel inne nietoperz
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie 1 6
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie 1 8
podlaskie 1 3 1
pomorskie 1 3
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie 2 1 1
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Razem 1 1 3 19 2 3
Zwierzęta domowe 5
Zwierzęta wolno żyjące 24
RAZEM 29

Załącznik Nr  4

Przypadki wścieklizny Kraj: Rzeczpospolita Polska (POL) Okres sprawozdawczy(kwartał/rok): I - IV 2009
Obszar Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe Zwierzęta wolno żyjące
Województwo pies kot bydło koń owca koza świnia bezdomny pies inne lis jenot szop wilk borsuk kuna inne łasicowate inne mięsożerne dzik sarna jeleń daniel inne nietoperz
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie 3 1
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie 1
opolskie
podkarpackie 2
podlaskie 1
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Razem 6 2
Zwierzęta domowe 0
Zwierzęta wolno żyjące 8
RAZEM 8

Załącznik Nr  5

Przypadki wścieklizny Kraj: Rzeczpospolita Polska (POL) Okres sprawozdawczy(kwartał/rok): I - IV 2010
Obszar Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe Zwierzęta wolno żyjące
Województwo pies kot bydło koń owca koza świnia bezdomny pies inne lis jenot szop wilk borsuk kuna inne łasicowate inne mięsożerne dzik sarna jeleń daniel inne nietoperz
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie 1 1 9 1
lubuskie
łódzkie
małopolskie 5 6 4 1 2 1 94 1 3 1
mazowieckie 1
opolskie
podkarpackie 13
podlaskie 1 1 2
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie 1
wielkopolskie 1
zachodniopomorskie 1
Razem 6 8 4 1 2 1 117 1 1 3 1 6
Zwierzęta domowe 22
Zwierzęta wolno żyjące 129
RAZEM 151

Załącznik Nr  6

Przypadki wścieklizny Kraj: Rzeczpospolita Polska (POL) Okres sprawozdawczy(kwartał/rok): I - IV 2011
Obszar Przypadki wścieklizny
Zwierzęta domowe Zwierzęta wolno żyjące
Województwo pies kot bydło koń owca koza świnia bezdomny pies inne lis jenot szop wilk borsuk kuna inne łasicowate inne mięsożerne dzik sarna jeleń daniel inne nietoperz
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie 12
lubuskie
łódzkie
małopolskie 2 7 3 1 38 1 6 1 1
mazowieckie 1
opolskie
podkarpackie 6 1 2 46 1 2 3 2
podlaskie 2 8 1 2 1
pomorskie 1
śląskie 1
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie 1 4 1 2
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Razem 8 10 14 1 1 103 2 4 9 2 1 1 4
Zwierzęta domowe 34
Zwierzęta wolno żyjące 126
RAZEM 160

ZAŁĄCZNIK Nr  2

Program mający na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby

1. Identyfikacja programu

Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska

Choroba: grypa ptaków (Avian influenza)

Okres realizacji programu: 2013 r.

2. Realizacja programu u drobiu

2.1. Cele programu

Realizacja programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby, zwanego dalej "programem", zmierza do potwierdzenia statusu Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa wolnego od grypy ptaków.

Ponadto celem programu jest informowanie właściwych organów o występowaniu wirusa grypy ptaków. W celu kontrolowania tej choroby, zgodnie z dyrektywą Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylającą dyrektywę 92/40/EWG (Dz. Urz. UE L 10 z 14.01.2006, str. 16, z późn. zm.), w ramach programu jest prowadzony czynny nadzór (pobieranie próbek od żywych lub upolowanych ptaków niewykazujących objawów klinicznych choroby) nad:

1) nisko zjadliwą grypą ptaków (LPAI) podtypu H5 i H7 u ptaków grzebiących (kur, indyków, perlic, bażantów, kuropatw i przepiórek) oraz ptaków bezgrzebieniowych, uzupełniający inne istniejące systemy wczesnego wykrywania;

2) nisko zjadliwą grypą ptaków (LPAI) podtypu H5 i H7 oraz wysoce zjadliwą grypą ptaków (HPAI) u domowego ptactwa wodnego (kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek przeznaczonych do odnowy populacji zwierzyny łownej).

Szczegółowe wytyczne w zakresie wdrażania nadzoru zostały określone w decyzji Komisji 2010/367/UE z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie wdrożenia przez państwa członkowskie programów nadzoru w zakresie ptasiej grypy u drobiu i dzikiego ptactwa (Dz. Urz. UE L 166 z 01.07.2010, str. 22). Główne korzyści wynikające z realizacji programu to:

1) stwierdzenie braku występowania wirusa grypy ptaków u drobiu;

2) wykrycie ewentualnych dowodów braku przenoszenia wirusa grypy ptaków z ptactwa dzikiego na drób przez losowe badania laboratoryjne na terytorium całego państwa.

2.2. Projekt nadzoru

Pobieranie próbek i badania serologiczne w gospodarstwach utrzymujących drób, zwanych dalej "gospodarstwem", przeprowadza się w celu wykrycia przeciwciał na obecność wirusa grypy ptaków, zgodnie z dyrektywą Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków uchylającą dyrektywę 92/40/EWG.

Czynny nadzór uzupełnia systemy wczesnego wykrywania ustanowione zgodnie z decyzją Komisji 2005/734/WE z dnia 19 października 2005 r. ustanawiającą środki bezpieczeństwa biologicznego w celu zmniejszenia ryzyka przeniesienia wysoce zjadliwej grypy ptaków spowodowanej przez wirus grypy A podtyp H5N1 z ptaków dziko żyjących na drób i inne ptaki żyjące w niewoli oraz przewidującej system wczesnego wykrywania na obszarach szczególnego ryzyka (Dz. Urz. UE L 274 z 20.10.2005, str. 105, z późn. zm.) oraz rozdziałem II podręcznika diagnostycznego dotyczącego grypy ptaków, zatwierdzonego decyzją Komisji 2006/437/WE z dnia 4 sierpnia 2006 r. zatwierdzającą podręcznik diagnostyczny dotyczący grypy ptaków, przewidziany w dyrektywie Rady 2005/94/WE (Dz. Urz. UE L 237 z 31.08.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanym dalej "podręcznikiem diagnostycznym".

2.2.1. Nadzór, w ramach którego pobiera się próbki reprezentatywne

Na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest przeprowadzane warstwowanie próbek do badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków, tak aby próbki można było uznać za reprezentatywne dla całego państwa.

2.3. Populacje docelowe

W ramach realizacji programu pobiera się próbki od następujących kategorii produkcyjnych drobiu:

1) kury nioski;

2) kury nioski chowane na wolnym wybiegu;

3) kury reprodukcyjne;

4) indyki reprodukcyjne;

5) kaczki reprodukcyjne;

6) gęsi reprodukcyjne;

7) indyki rzeźne;

8) kaczki rzeźne;

9) gęsi rzeźne;

10) ptactwo łowne utrzymywane w warunkach fermowych (np. bażanty, kuropatwy);

11) ptaki bezgrzebieniowe (strusie).

2.4. Metoda pobierania próbek reprezentatywnych

Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki, jest obliczana na podstawie danych z tabeli 1 i 9 według gatunków drobiu utrzymywanych w danym gospodarstwie.

2.4.1. Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki do badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków

2.4.1.1. Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki do badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków, z wyjątkiem gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki

Pobieranie próbek przeprowadza się zgodnie z tabelą 1, z uwzględnieniem danych z tabel 2-8:

Tabela 1

Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki od każdej kategorii produkcyjnej drobiu, z wyłączeniem gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki

Liczba gospodarstw dla każdej kategorii produkcyjnej drobiu w danym państwie członkowskim Liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki
do 34 wszystkie
35-50 35
51-80 42
81-250 53
>250 60

Tabela 2

Gospodarstwa utrzymujące kury reprodukcyjne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstw b) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 21 3 10 30 HI (H5/H7)
PL12 125 16 10 160 HI (H5/H7)
PL21 8 1 10 10 HI (H5/H7)
PL22 42 5 10 50 HI (H5/H7)
PL31 13 2 10 20 HI (H5/H7)
PL32 7 1 10 10 HI (H5/H7)
PL33 8 1 10 10 HI (H5/H7)
PL34 27 3 10 30 HI (H5/H7)
PL41 63 7 10 70 HI (H5/H7)
PL42 67 7 10 70 HI (H5/H7)
PL43 8 1 10 10 HI (H5/H7)
PL51 30 4 10 40 HI (H5/H7)
PL52 10 2 10 20 HI (H5/H7)
PL61 29 3 10 30 HI (H5/H7)
PL62 8 1 10 10 HI (H5/H7)
PL63 22 3 10 30 HI (H5/H7)
SUMA 488 60 - 600 -

Tabela 3

Gospodarstwa utrzymujące kury nioski

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 43 5 10 50 HI (H5/H7)
PL12 162 15 10 150 HI (H5/H7)
PL21 24 2 10 20 HI (H5/H7)
PL22 82 7 10 70 HI (H5/H7)
PL31 23 2 10 20 HI (H5/H7)
PL32 22 2 10 20 HI (H5/H7)
PL33 8 1 10 10 HI (H5/H7)
PL34 14 2 10 20 HI (H5/H7)
PL41 61 6 10 60 HI (H5/H7)
PL42 18 2 10 20 HI (H5/H7)
PL43 28 2 10 20 HI (H5/H7)
PL51 61 6 10 60 HI (H5/H7)
PL52 14 2 10 20 HI (H5/H7)
PL61 22 2 10 20 HI (H5/H7)
PL62 11 2 10 20 HI (H5/H7)
PL63 29 2 10 20 HI (H5/H7)
SUMA 622 60 - 600 -

Tabela 4

Gospodarstwa utrzymujące kury nioski chowane na wolnym wybiegu

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstw b) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 17 10 10 100 HI (H5/H7)
PL12 12 7 10 70 HI (H5/H7)
PL21 5 3 10 30 HI (H5/H7)
PL22 5 3 10 30 HI (H5/H7)
PL31 4 2 10 20 HI (H5/H7)
PL32 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL33 5 3 10 30 HI (H5/H7)
PL34 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL41 5 3 10 30 HI (H5/H7)
PL42 4 2 10 20 HI (H5/H7)
PL43 - - 10 - HI (H5/H7)
PL51 14 9 10 90 HI (H5/H7)
PL52 3 1 10 10 HI (H5/H7)
PL61 4 2 10 20 HI (H5/H7)
PL62 2 1 10 10 HI (H5/H7)
PL63 7 5 10 50 HI (H5/H7)
SUMA 89 53 - 530 -

Tabela 5

Gospodarstwa utrzymujące indyki rzeźne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 8 2 10 20 HI (H5/H7)
PL12 16 4 10 40 HI (H5/H7)
PL21 4 1 10 10 HI (H5/H7)
PL22 4 1 10 10 HI (H5/H7)
PL31 11 4 10 40 HI (H5/H7)
PL32 4 1 10 10 HI (H5/H7)
PL33 2 1 10 10 HI (H5/H7)
PL34 6 2 10 20 HI (H5/H7)
PL41 29 6 10 60 HI (H5/H7)
PL42 8 2 10 20 HI (H5/H7)
PL43 27 6 10 60 HI (H5/H7)
PL51 11 4 10 40 HI (H5/H7)
PL52 4 1 10 10 HI (H5/H7)
PL61 11 4 10 40 HI (H5/H7)
PL62 72 13 10 130 HI (H5/H7)
PL63 2 1 10 10 HI (H5/H7)
SUMA 219 53 - 530 -

Tabela 6

Gospodarstwa utrzymujące indyki reprodukcyjne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 - - 10 - HI (H5/H7)
PL12 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL21 - - 10 - HI (H5/H7)
PL22 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL31 - - 10 - HI (H5/H7)
PL32 - - 10 - HI (H5/H7)
PL33 - - 10 - HI (H5/H7)
PL34 - - 10 - HI (H5/H7)
PL41 - - 10 - HI (H5/H7)
PL42 - - 10 - HI (H5/H7)
PL43 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL51 - - 10 - HI (H5/H7)
PL52 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL61 - - 10 - HI (H5/H7)
PL62 9 9 10 90 HI (H5/H7)
PL63 - - 10 - HI (H5/H7)
SUMA 13 13 - 130 -

Tabela 7

Gospodarstwa utrzymujące strusie

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 7 4 5 20 HI (H5/H7)
PL12 7 4 5 20 HI (H5/H7)
PL21 5 3 5 15 HI (H5/H7)
PL22 8 4 5 20 HI (H5/H7)
PL31 2 1 5 5 HI (H5/H7)
PL32 - - 5 - HI (H5/H7)
PL33 - - 5 - HI (H5/H7)
PL34 10 7 5 35 HI (H5/H7)
PL41 8 5 5 25 HI (H5/H7)
PL42 5 3 5 15 HI (H5/H7)
PL43 11 8 5 40 HI (H5/H7)
PL51 8 5 5 25 HI (H5/H7)
PL52 2 1 5 5 HI (H5/H7)
PL61 9 5 5 25 HI (H5/H7)
PL62 3 1 5 5 HI (H5/H7)
PL63 4 2 5 10 HI (H5/H7)
SUMA 89 53 - 265 -

Tabela 8

Gospodarstwa utrzymujące ptaki łowne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 14 10 10 100 HI (H5/H7)
PL12 14 10 10 100 HI (H5/H7)
PL21 - - 10 - HI (H5/H7)
PL22 7 4 10 40 HI (H5/H7)
PL31 4 2 10 20 HI (H5/H7)
PL32 - - 10 - HI (H5/H7)
PL33 6 3 10 30 HI (H5/H7)
PL34 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL41 9 5 10 50 HI (H5/H7)
PL42 3 1 10 10 HI (H5/H7)
PL43 11 6 10 60 HI (H5/H7)
PL51 1 1 10 10 HI (H5/H7)
PL52 5 2 10 20 HI (H5/H7)
PL61 11 6 10 60 HI (H5/H7)
PL62 2 1 10 10 HI (H5/H7)
PL63 3 1 10 10 HI (H5/H7)
SUMA 91 53 - 530 -

Objaśnienia do tabel 2-8:

* Kod NUTS(2) - ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics- standard geokodowania przyjęty w Unii Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych, gdzie poszczególne kody oznaczają odpowiednio: PL51-woj. dolnośląskie, PL61-woj. kujawsko-pomorskie, PL31-woj. lubelskie, PL43-woj. lubuskie, PL11-woj. łódzkie, PL21-woj. małopolskie, PL12-woj. mazowieckie, PL52-woj. opolskie, PL32- woj. podkarpackie, PL34-woj. podlaskie, PL63-woj. pomorskie, PL22-woj. śląskie, PL33-woj. świętokrzyskie, PL62- woj. warmińsko-mazurskie, PL41- woj. wielkopolskie, PL42-woj. zachodniopomorskie.

a) Położenie gospodarstwa pochodzenia. Jeżeli nie można użyć kodu NUTS(2), należy określić położenie w stopniach długości i szerokości geograficznej.

b) Łączna liczba gospodarstw jednej kategorii drobiu w danym regionie NUTS(2).

2.4.1.2. Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których pobiera się próbki

Pobieranie próbek przeprowadza się zgodnie z tabelą 9, z uwzględnieniem danych zawartych w tabelach 10-13:

Tabela 9

Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których pobiera się próbki

Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki w danym państwie członkowskim Liczba gospodarstw utrzymujących kaczki, gęsi i kaczki krzyżówki, w których pobiera się próbki
do 46 wszystkie
47-60 47
61-100 59
101-350 80
>350 90

Tabela 10

Gospodarstwa utrzymujące kaczki rzeźne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 29 10 20 200 HI (H5/H7)
PL12 12 5 20 100 HI (H5/H7)
PL21 - - 20 - HI (H5/H7)
PL22 6 2 20 40 HI (H5/H7)
PL31 53 20 20 400 HI (H5/H7)
PL32 - - 20 - HI (H5/H7)
PL33 - - 20 - HI (H5/H7)
PL34 - - 20 - HI (H5/H7)
PL41 116 31 20 620 HI (H5/H7)
PL42 2 1 20 20 HI (H5/H7)
PL43 10 4 20 80 HI (H5/H7)
PL51 8 2 20 40 HI (H5/H7)
PL52 - - 20 - HI (H5/H7)
PL61 13 5 20 100 HI (H5/H7)
PL62 - - 20 - HI (H5/H7)
PL63 - - 20 - HI (H5/H7)
SUMA 249 80 - 1600 -

Tabela 11

Gospodarstwa utrzymujące kaczki reprodukcyjne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 2 2 20 40 HI (H5/H7)
PL12 - - 20 - HI (H5/H7)
PL21 - - 20 - HI (H5/H7)
PL22 1 1 20 20 HI (H5/H7)
PL31 6 6 20 120 HI (H5/H7)
PL32 - - 20 - HI (H5/H7)
PL33 - - 20 - HI (H5/H7)
PL34 - - 20 - HI (H5/H7)
PL41 12 12 20 240 HI (H5/H7)
PL42 - - 20 - HI (H5/H7)
PL43 1 1 20 20 HI (H5/H7)
PL51 - - 20 - HI (H5/H7)
PL52 - - 20 - HI (H5/H7)
PL61 3 3 20 60 HI (H5/H7)
PL62 4 4 20 80 HI (H5/H7)
PL63 1 1 20 20 HI (H5/H7)
SUMA 30 30 - 600 -

Tabela 12

Gospodarstwa utrzymujące gęsi rzeźne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 135 14 20 280 HI (H5/H7)
PL12 101 10 20 200 HI (H5/H7)
PL21 4 1 20 20 HI (H5/H7)
PL22 12 1 20 20 HI (H5/H7)
PL31 138 14 20 280 HI (H5/H7)
PL32 28 3 20 60 HI (H5/H7)
PL33 53 7 20 140 HI (H5/H7)
PL34 61 7 20 140 HI (H5/H7)
PL41 265 20 20 400 HI (H5/H7)
PL42 15 1 20 20 HI (H5/H7)
PL43 34 3 20 60 HI (H5/H7)
PL51 11 1 20 20 HI (H5/H7)
PL52 5 1 20 20 HI (H5/H7)
PL61 47 3 20 60 HI (H5/H7)
PL62 35 3 20 60 HI (H5/H7)
PL63 9 1 20 20 HI (H5/H7)
SUMA 953 90 - 1800 -

Tabela 13

Gospodarstwa utrzymujące gęsi reprodukcyjne

Kod

NUTS(2)*,a)

Łączna liczba gospodarstwb) Łączna liczba gospodarstw, w których pobiera się próbki Szacunkowa liczba próbek na gospodarstwo Szacunkowa łączna liczba wykonanych testów według danej metody Metody badania laboratoryjnego
PL11 22 8 20 160 HI (H5/H7)
PL12 12 5 20 100 HI (H5/H7)
PL21 6 3 20 60 HI (H5/H7)
PL22 2 1 20 20 HI (H5/H7)
PL31 24 8 20 160 HI (H5/H7)
PL32 1 1 20 20 HI (H5/H7)
PL33 - - 20 - HI (H5/H7)
PL34 14 5 20 100 HI (H5/H7)
PL41 61 20 20 400 HI (H5/H7)
PL42 2 1 20 20 HI (H5/H7)
PL43 4 2 20 40 HI (H5/H7)
PL51 5 2 20 40 HI (H5/H7)
PL52 1 1 20 20 HI (H5/H7)
PL61 37 10 20 200 HI (H5/H7)
PL62 21 8 20 160 HI (H5/H7)
PL63 14 5 20 100 HI (H5/H7)
SUMA 226 80 - 1600 -

Objaśnienia do tabel 10-13:

* Kod NUTS(2) - ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics- standard geokodowania przyjęty w Unii Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych, gdzie poszczególne kody oznaczają odpowiednio: PL51-woj. dolnośląskie, PL61-woj. kujawsko-pomorskie, PL31-woj. lubelskie, PL43-woj. lubuskie, PL11-woj. łódzkie, PL21-woj. małopolskie, PL12-woj. mazowieckie, PL52-woj. opolskie, PL32- woj. podkarpackie, PL34-woj. podlaskie, PL63-woj. pomorskie, PL22-woj. śląskie, PL33-woj. świętokrzyskie, PL62- woj. warmińsko-mazurskie, PL41- woj. wielkopolskie, PL42-woj. zachodniopomorskie.

a) Położenie gospodarstwa pochodzenia. Jeżeli nie można użyć kodu NUTS(2), należy określić położenie w stopniach długości i szerokości geograficznej.

b) Łączna liczba gospodarstw jednej kategorii drobiu w danym regionie NUTS(2).

2.4.2. Liczba ptaków, od których pobiera się próbki w gospodarstwach, z wyłączeniem kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek

Liczba ptaków, od których pobiera się próbki w każdym gospodarstwie, jest określana w sposób pozwalający na uzyskanie 95% prawdopodobieństwa wykrycia co najmniej jednego ptaka zakażonego grypą ptaków, jeżeli odsetek występowania ptaków seropozytywnych wynosi >30%.

Próbki krwi do badań serologicznych pobiera się od wszystkich kategorii produkcyjnych drobiu i gatunków drobiu, przynajmniej od 5-10 ptaków (z wyjątkiem kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek) w każdym gospodarstwie oraz z różnych kurników, jeżeli w danym gospodarstwie jest ich więcej niż jeden.

W przypadku kilku kurników próbki pobiera się co najmniej od 5 ptaków z każdego kurnika.

2.4.2.1. Liczba kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek, od których należy pobrać próbki w gospodarstwie

Liczba kaczek, gęsi i kaczek krzyżówek, od których pobiera się próbki w gospodarstwie, ustala się w sposób pozwalający na 95% prawdopodobieństwo wykrycia co najmniej 1 ptaka zakażonego grypą ptaków, jeżeli odsetek występowania ptaków seropozytywnych wynosi >30%.

Do badań serologicznych pobiera się dwadzieścia próbek krwi w każdym wytypowanym gospodarstwie.

2.5. Procedury pobierania próbek do badań serologicznych

Okres pobierania próbek w gospodarstwie jest zbieżny z okresem produkcji sezonowej dla każdej kategorii produkcyjnej drobiu, a pobieranie próbek można przeprowadzić również w rzeźni. W celu zwiększenia skuteczności oraz unikania niepotrzebnej obecności osób trzecich na terenie gospodarstwa pobieranie próbek odbywa się w miarę możliwości jednocześnie z pobieraniem próbek do innych celów, w szczególności w ramach programów kontroli zakażeń bakteriami Salmonella.

2.6. Pobieranie próbek do badań wirusologicznych

Pobieranie próbek do badań wirusologicznych na obecność wirusa grypy ptaków nie jest stosowane, jako metoda alternatywna wobec badań serologicznych. Metoda ta jest stosowana wyłącznie w przypadku uzyskania dodatnich wyników badań serologicznych na obecność wirusa grypy ptaków.

2.7. Częstotliwość i okres badania

Pobieranie próbek w gospodarstwach odbywa się od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2013 r. zgodnie z przepisami decyzji Komisji 2010/367/UE z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie wdrożenia przez państwa członkowskie programów nadzoru w zakresie ptasiej grypy u drobiu i dzikiego ptactwa.

2.8. Badania laboratoryjne

Badanie laboratoryjne próbek odbywa się w Laboratorium Zakładu Chorób Drobiu w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach, które jest krajowym laboratorium referencyjnym, o którym mowa w art. 33 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. UE L 165 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 200).

Laboratorium to zostało wyznaczone jako krajowe laboratorium referencyjne dla grypy ptaków na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2012 r. w sprawie krajowych laboratoriów referencyjnych (Dz. U. poz. 480).

Badania laboratoryjne przeprowadza się zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.

Wszystkie dodatnie wyniki badań serologicznych są potwierdzane w Krajowym Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach metodą hamowania hemaglutynacji, z użyciem wyznaczonych szczepów dostarczonych przez Wspólnotowe Laboratorium Referencyjne ds. Grypy Ptaków:

1) dla podtypu H5:

a) wstępne badanie przy użyciu szczepu teal/England/7894/06 (H5N3),

b) badanie wszystkich próbek dodatnich przy użyciu szczepu chicken/Scotland/59 (H5N1) w celu wyeliminowania przeciwciał reagujących krzyżowo z N3;

2) dla podtypu H7:

a) wstępne badanie przy użyciu szczepu Turkey/England/647/77 (H7N7),

b) badanie wszystkich próbek dodatnich przy użyciu szczepu African starling/983/79 (H7N1) w celu wyeliminowania przeciwciał reagujących krzyżowo z N7.

Następstwem wszystkich dodatnich wyników badań serologicznych jest dochodzenie epidemiologiczne w gospodarstwie oraz ponowne pobranie próbek do badań wirusologicznych w celu określenia, czy w danym gospodarstwie występuje aktywne zakażenie wirusem grypy ptaków.

Wszystkie izolaty wirusa grypy ptaków przekazuje się do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków, a także do krajowych laboratoriów referencyjnych zgodnie z zasadami określonymi w załączniku VIII do dyrektywy Rady 2005/94/WE w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylającej dyrektywę 92/40/EWG, jeżeli nie ma zastosowania odstępstwo przewidziane w rozdziale V ust. 4 lit. d podręcznika diagnostycznego. Wirusy podtypu H5/H7 zostają niezwłocznie przesłane do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków i poddane standardowym badaniom klasyfikującym (sekwencjonowaniu nukleotydów/IVPI) zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.

3. Realizacja programu u dzikiego ptactwa

3.1. Cele programu

Celem realizacji programu u dzikiego ptactwa jest wczesne wykrycie HPAI podtypu H5N1 u dzikiego ptactwa w celu ochrony drobiu w gospodarstwach oraz weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego.

Główne korzyści realizacji programu u dzikiego ptactwa to:

1) stwierdzenie braku występowania podtypu H5N7 lub innych podtypów wirusa grypy ptaków u dzikiego ptactwa;

2) wykrycie ewentualnych dowodów braku przenoszenia wirusa grypy ptaków z ptactwa dzikiego na drób przez losowe badania laboratoryjne ptactwa dzikiego prowadzone na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3.2. Projekt nadzoru

Nadzór bierny polega na pobieraniu próbek do badań laboratoryjnych od konającego dzikiego ptactwa oraz padłych ptaków.

W szczególności nadzorem tym jest objęte dzikie ptactwo, u którego występuje wyższe ryzyko zakażenia i przeniesienia wirusa HPAI podtypu H5(N1) (tzw. "gatunki docelowe"), zwłaszcza migrujące dzikie ptactwo wodne.

Nadzorem biernym są objęte obszary w pobliżu mórz, jezior i dróg wodnych, na których znaleziono padłe ptaki, zwłaszcza jeżeli obszary te znajdują się w pobliżu gospodarstw.

W trakcie realizacji programu, w celu zapewnienia pomocy w określaniu gatunków zakażonych wirusem grypy ptaków i optymalizacji pobierania od tych gatunków próbek, zapewnia się ścisłą współpracę między epidemiologami, ornitologami i właściwym organem ds. ochrony przyrody.

Jeżeli wymaga tego sytuacja epidemiologiczna w odniesieniu do wirusa HPAI podtypu H5(N1), nadzór jest uzupełniany przez działania uświadamiające oraz aktywne poszukiwanie i monitorowanie dzikiego ptactwa padłego lub konającego, w szczególności ptaków należących do gatunków docelowych. Powodem może być wykrycie wirusa HPAI podtypu H5(N1) u drobiu lub dzikiego ptactwa w sąsiadujących państwach członkowskich Unii Europejskiej i państwach trzecich lub w państwach, przez których terytorium przebiegają szlaki migracyjne dzikich ptaków. W takim przypadku uwzględnia się szczegółowe trasy migracji oraz gatunki dzikiego ptactwa.

3.3. Procedury pobierania próbek do badań laboratoryjnych

Pobieranie próbek przeprowadza się zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.

Próbki do badań metodą PCR lub izolacji wirusa pobiera się z kloaki i tchawicy lub jamy dziobowo-gardłowej albo z tkanek ptaków dzikich padłych lub konających.

Podczas przechowywania i transportu próbek podejmuje się szczególne środki ostrożności zgodnie z rozdziałem IV ust. 5 i 6 podręcznika diagnostycznego. Wszystkie izolaty wirusa grypy ptaków wykrytego u dzikiego ptactwa przekazuje się do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków, jeżeli nie ma zastosowania odstępstwo przewidziane w rozdziale V ust. 4 lit. d podręcznika diagnostycznego. Wirusy podtypu H5/H7 zostają niezwłocznie przesłane do Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego ds. Grypy Ptaków i poddane standardowym badaniom klasyfikującym (sekwencjonowaniu nukleotydów/IVPI) zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym.

Pobieranie próbek odbywa się nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2013 r.

Tabela 14

Liczba próbek, które pobiera się od dzikiego ptactwa

Kod NUTS (2) Dzikie ptactwo, od którego pobiera się próbki Liczba próbek, które pobiera się w ramach nadzoru biernego
PL11 gatunki dzikiego ptactwa, 50 z całego terytorium
PL12
PL21
PL22 od których pobiera się próbki do badań na obecność grypy ptaków (gatunki docelowe) Rzeczypospolitej Polskiej
PL31
PL32
PL33
PL34
PL41
PL42
PL43
PL51
PL52
PL61
PL62
PL63
SUMA około 50

3.4. Badania laboratoryjne próbek

Badania laboratoryjne próbek przeprowadza się zgodnie z podręcznikiem diagnostycznym. Badanie próbek odbywa się w Krajowym Laboratorium Referencyjnym ds. Grypy Ptaków w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach.

Przeprowadza się wstępne badania przesiewowe próbek, metodą PCR dla genu M, a w przypadku wystąpienia dodatniego wyniku próbkę poddaje się następnie szybkim badaniom na obecność H5, przeprowadzanym w okresie nie dłuższym niż dwa tygodnie. W przypadku potwierdzenia H5 najszybciej, jak to możliwe przeprowadza się analizę miejsca rozszczepienia próbki, aby określić, czy jest to wysoce zjadliwa grypa ptaków (HPAI) czy nisko zjadliwa grypa ptaków (LPAI). Jeżeli obecność wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5 w próbce zostanie potwierdzona, jak najszybciej przeprowadza się dodatkowe badania tej próbki na określenie typu N, nawet jeżeli tym sposobem możliwe jest tylko wykluczenie typu NI.

3.5. Dalsze działania

W razie potwierdzenia zakażenia próbki HPAI podtypu H5(N1) mają zastosowanie środki kontroli określone w decyzji Komisji 2006/563/WE z dnia 11 sierpnia 2006 r. dotyczącej niektórych środków ochronnych w odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5(N1) wśród dzikiego ptactwa we Wspólnocie i uchylającej decyzję 2006/115/WE (Dz. Urz. UE L 222 z 15.08.2006, str. 11).

W trakcie dochodzenia epidemiologicznego identyfikuje się obszary powiązane z takimi przypadkami, w szczególności tereny istotne dla produkcji drobiu, takie jak obszary o wysokim zagęszczeniu gospodarstw, aby można było przewidzieć w przyszłości pojawienie się wirusa grypy ptaków.

3.6. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie grypy ptaków u drobiu w ostatnich pięciu latach

W ostatnich pięciu latach (2008-2012) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie notowano przypadków wystąpienia grypy ptaków u drobiu hodowlanego. Program nadzoru w tym okresie obejmował fermy kur reprodukcyjnych, fermy kur niosek, fermy indyków, fermy gęsi i kaczek, fermy strusi, fermy ptaków łownych oraz ptaki dzikie. Próbki były pobierane i badane w okresie całego roku realizacji danego programu.

3.7. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie grypy ptaków u dzikiego ptactwa w ostatnich pięciu latach

W ostatnich pięciu latach (2008-2012) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie notowano przypadków wystąpienia grypy ptaków u ptactwa dzikiego. Program nadzoru dzikiego ptactwa w kierunku grypy ptaków w tym okresie obejmował nadzór czynny oraz bierny. Próbki były pobierane i badane w okresie całego roku realizacji programu.

3.8. Działania w zakresie powiadamiania o grypie ptaków

Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt posiadacz zwierzęcia jest obowiązany do:

1) niezwłocznego zawiadomienia o tym organu Inspekcji Weterynaryjnej lub najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta);

2) pozostawienia zwierząt w miejscu ich przebywania i niewprowadzania tam innych zwierząt;

3) uniemożliwienia osobom postronnym dostępu do pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się zwierzęta podejrzane o zakażenie lub chorobę lub zwłoki zwierząt;

4) wstrzymania się od wywożenia, wynoszenia i zbywania produktów w szczególności mięsa oraz zwłok zwierzęcych, środków żywienia zwierząt, wody, ściółki, nawozów naturalnych;

5) udostępnienia organom Inspekcji Weterynaryjnej zwierząt i zwłok zwierzęcych do badań i zabiegów weterynaryjnych, a także udzielania pomocy przy ich przeprowadzaniu;

6) udzielania organom Inspekcji Weterynaryjnej oraz osobom działającym w imieniu tych organów wyjaśnień i podawania informacji, które mogą mieć znaczenie dla wykrycia choroby i źródeł zakażenia lub zapobiegania jej szerzeniu.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezwłocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej o otrzymaniu zawiadomienia.

Podmiot świadczący usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej niezwłocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej, jeżeli na podstawie zawiadomienia podejrzewa wystąpienie choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania.

Powiatowy lekarz weterynarii po otrzymaniu zawiadomienia podejmuje niezwłocznie czynności w celu wykrycia lub wykluczenia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania.

Powiatowy lekarz weterynarii niezwłocznie informuje wojewódzkiego lekarza weterynarii, w tym w formie elektronicznej, o podejrzeniu wystąpienia lub wystąpieniu choroby zakaźnej zwierząt oraz o czynnościach podjętych w celu wykrycia lub wykluczenia tej choroby.

Wojewódzki lekarz weterynarii przekazuje niezwłocznie Głównemu Lekarzowi Weterynarii, w tym w formie elektronicznej, informacje o podejrzeniu wystąpienia lub wystąpieniu choroby zakaźnej zwierząt oraz o czynnościach podjętych w celu wykrycia lub wykluczenia tej choroby.

Zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, podmioty świadczące usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej oraz laboratoria przekazują powiatowemu lekarzowi weterynarii informacje o podejrzeniu wystąpienia lub wystąpieniu choroby zakaźnej zwierząt podlegającej notyfikacji w Unii Europejskiej niezwłocznie po powzięciu takiego podejrzenia.

Powiatowy lekarz weterynarii przekazuje wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii informacje o powzięciu podejrzenia lub o stwierdzeniu choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania lub notyfikacji w Unii Europejskiej, zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lutego 2006 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych zwierząt podlegających notyfikacji w Unii Europejskiej oraz zakresu, sposobu i terminów przekazywania informacji o tych chorobach (Dz. U. Nr 24, poz. 182), niezwłocznie po powzięciu tego podejrzenia lub stwierdzeniu choroby.

Wojewódzki lekarz weterynarii przekazuje informacje uzyskane od powiatowego lekarza weterynarii Głównemu Lekarzowi Weterynarii.

Główny Lekarz Weterynarii:

1) informuje, wykonując postanowienia umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, właściwe organizacje międzynarodowe o występowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania;

2) powiadamia Komisję Europejską oraz inne państwa członkowskie Unii Europejskiej o chorobach zakaźnych zwierząt podlegających notyfikacji w Unii Europejskiej oraz o wygaszeniu ognisk tych chorób.

Tabela 15

Wykaz gatunków dzikiego ptactwa, od których pobiera się próbki do badań na obecność grypy ptaków (gatunki docelowe)

Lp. Nazwa naukowa Nazwa zwyczajowa
1 Accipiter gentilis Jastrząb gołębiarz
2 Accipiter nisus Krogulec
3 Anas acuta Rożeniec
4 Anas clypeata Płaskonos
5 Anas crecca Cyraneczka
6 Anas penelope Świstun
7 Anas platyrhynchos Kaczka krzyżówka
8 Anas querquedula Cyranka
9 Anas strepera Krakwa
10 Anser albifrons albifrons Gęś białoczelna (europejska rasa)
11 Anser anser Gęś gęgawa
12 Anser brachyrhynchus Gęś krótkodzioba
13 Anser erythropus Gęś mała
14 Anser fabalis Gęś zbożowa
15 Ardea cinerea Czapla siwa
16 Aythya ferina Głowienka
17 Aythya fuligula Czernica
18 Branta bernicla Bernikla obrożna
19 Branta canadensis Bernikla kanadyjska
20 Branta leucopsis Bernikla białolica
21 Branta ruficollis Bernikla rdzawoszyja
22 Bubo bubo Puchacz
23 Buteo buteo Myszołów zwyczajny
24 Buteo lagopus Myszołów włochaty
25 Cairina moschata Piżmówka amerykańska
26 Ciconia ciconia Bocian biały
27 Circus aeruginosus Błotniak stawowy
28 Cygnus columbianus Łabędź czarnodzioby
29 Cygnus cygnus Łabędź krzykliwy
30 Cygnus olor Łabędź niemy
31 Falco peregrinus Sokół wędrowny
32 Falco tinnunculus Pustułka
33 Fulica atra Łyska
34 Larus canus Mewa pospolita
35 Larus ridibundus Mewa śmieszka
36 Limosa limosa Rycyk
37 Marmaronetta angustirostris Marmurka
38 Mergus albellus Tracz bielaczek
39 Milvus migrans Kania czarna
40 Milvus milvus Kania ruda
41 Netta rufina Hełmiatka
42 Phalacrocorax carbo Kormoran czarny
43 Philomachus pugnax Batalion
44 Pica pica Sroka
45 Pluvialis apricaria Siewka złota
46 Podiceps cristatus Perkoz dwuczuby
47 Podiceps nigricollis Perkoz zausznik
48 Porphyrio porphyrio Modrzyk
49 Tachybaptus ruficollis Perkozek
50 Vanellus vanellus Czajka

4. Koszty realizacji programu

4.1. Nadzór nad drobiem

Tabela 16

Środki kwalifikujące się do współfinansowania nadzoru nad drobiem
Metody badania laboratoryjnego Liczba testów do wykonania według danej metody Koszt jednostkowy testów (według danej metody) w zł Koszt jednostkowy testów (według danej metody) w euro* Koszt całkowity w zł Koszt całkowity w euro* Finansowanie unijne (tak/nie)
Wstępne serologiczne badanie przesiewowea) - - - - - -
Test zahamowania hemaglutynacji HI na obecność

H5/H7(b)

17 570 + 700 (powtórne badanie) =

18 270

36 8,89 657 720 162 420,30 tak
Test izolacji wirusa (badania retrospektywne) 6 279 68,89 1 674 413,34 tak
Test PCR (badania retrospektywne) 48 333 82,22 15 984 3 946,56 tak
Inne środki, jakie mają być podjęte - - - - - -
Kontrola wyrywkowa - - - - - -
Pozostałe Pobieranie i przesyłanie próbek do laboratorium (8 785 próbek) 2 0,49 17 570 4 304,65 tak
Razem - 692 948 171 084,85 -

a) Określić badanie laboratoryjne, które należy przeprowadzić.

b) Określić liczbę testów na obecność H5 i H7.

* Wyliczenie kosztów według kursu 1 euro = 4,05 zł (zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów z dnia 12 września 2012 r. dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw). Są to szacunkowe koszty realizacji programu, które zostały dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2013 z dnia 25 stycznia 2013 r. (Dz. U. poz. 169).

4.2. Nadzór nad dzikim ptactwem

Tabela 17

Środki kwalifikujące się do współfinansowania nadzoru nad dzikim ptactwem

Metody badania laboratoryjnego Liczba testów do wykonania według danej metody Koszt jednostkowy testów (według danej metody) w zł Koszt jednostkowy testów (według danej metody) w euro* Koszt całkowity

w zł

Koszt całkowity w euro* Finansowanie unijne (tak/nie)
Wstępne serologiczne badanie przesiewowe - - - - - -
Test zahamowania hemaglutynacji HI na obecność H5/H7 - - - - - -
Test izolacji wirusa 5 279 68,89 1 395 344,45 tak
Badanie PCR 50 333 82,22 16 650 4 111 tak
5 (badanie identyfikacyjne) 403 99,51 2015 497,55
Inne środki, jakie mają być podjęte - - - - - -
Kontrola wyrywkowa - - - - - -
Pozostałe Pobieranie i przesyłanie próbek do laboratorium (50 próbek) 20 4,94 1000 247 tak
Razem - - - 21 060 5 200 -

Wyliczenie kosztów według kursu 1 euro = 4,05 zł (zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów z dnia 12 września 2012 r. dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw). Są to szacunkowe koszty realizacji programu, które zostały dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2013 z dnia 25 stycznia 2013 r.

Przewiduje się, że szacunkowy łączny koszt realizacji programu (badanie drobiu i ptaków dzikich) wyniesie:

1) w zł - 692 948 + 21 060 = 714 008;

2) w euro - 171 084,85 + 5 200 = 176 284,85.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2013.563

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wprowadzenie na 2013 r. programu zwalczania wścieklizny oraz programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby.
Data aktu: 09/04/2013
Data ogłoszenia: 15/05/2013
Data wejścia w życie: 16/05/2013