Lody pod lupą IJHARS – wyniki kontroli w sektorze produkcji i sprzedaży lodów

Sezon letni sprzyja spożyciu lodów, a produkt ten – niezależnie od formy podania – cieszy się niesłabnącą popularnością. Jednakże najnowsze wyniki kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) w 2024 i 2025 roku rzucają cień na transparentność informacji przekazywanych konsumentom oraz rzetelność oznakowania wyrobów mrożonych zarówno w sektorze produkcyjnym, jak i gastronomicznym.

Zakres i skala kontroli

W ramach działań kontrolnych IJHARS objęła nadzorem 71 podmiotów prowadzących działalność w zakresie produkcji i sprzedaży lodów. Kontrole przeprowadzono na terenie całego kraju, a swoim zakresem objęły m.in. lody mleczne, wodne oraz sorbety.

Nieprawidłowości – w zakresie składu oraz oznakowania – stwierdzono aż w 42,2% przypadków. Choć organoleptyczne cechy produktów pozostawały zgodne z deklaracjami producentów, to ujawniono istotne rozbieżności w składach deklarowanych i rzeczywistych, jak również liczne błędy w oznakowaniu i sposobie informowania konsumentów.

Nieprawidłowości w oznakowaniu i deklaracjach – obszary ryzyka

1. Gastronomia: brak przejrzystości i nadużycia marketingowe

W 38,1% skontrolowanych punktów gastronomicznych stwierdzono nieprawidłowości w zakresie informowania konsumentów. Najczęściej dotyczyły one:

  • braku wykazu składników dostępnego w miejscu sprzedaży;

  • stosowania zwrotów typu „naturalne”, „tradycyjne”, „robione domowo” przy użyciu przetworzonych składników, aromatów czy półproduktów;

  • używania nazw sugerujących skład, który nie odpowiadał rzeczywistości (np. „jogurt z malinami” przy użyciu aromatu i proszku jogurtowego, „malina” bez wskazania, że to sorbet);

  • oznaczeń typu „ekologiczne” bez stosownego certyfikatu;

  • braku identyfikacji producenta.

2. Zakłady produkcyjne: niewłaściwe deklaracje i braki formalne

W sektorze produkcyjnym zastrzeżenia dotyczyły 26,6% skontrolowanych podmiotów. Najpoważniejsze nieprawidłowości to m.in.:

  • brak wskazania udziału składnika wyeksponowanego graficznie lub słownie na opakowaniu (np. mango, pistacje);

  • deklarowanie użycia „śmietany” przy jednoczesnym wykorzystaniu mieszanek z tłuszczami roślinnymi;

  • pomijanie elementów składników złożonych, w tym alergenów (np. lecytyna sojowa, serwatka);

  • nieuprawnione użycie nazw zarezerwowanych dla przetworów mlecznych przy stosowaniu zamienników.

Naruszenia w zakresie jakości i bezpieczeństwa

Choć stan techniczny pomieszczeń produkcyjnych nie budził zastrzeżeń, a warunki składowania wyrobów były prawidłowe, to odnotowano incydentalne przypadki nieprawidłowego przechowywania – m.in. w jednym lokalu gastronomicznym, gdzie temperatura w zamrażarce wynosiła -9,5°C, mimo wymogu -18°C.

Dodatkowo w dwóch przypadkach wykryto obecność konserwantów niewskazanych w wykazie składników, a analizy laboratoryjne wykazały zaniżoną lub zawyżoną zawartość składników odżywczych względem danych deklarowanych.

Konsekwencje i działania następcze

W związku z ujawnionymi nieprawidłowościami IJHARS prowadzi postępowania administracyjne, których celem jest nałożenie kar pieniężnych na przedsiębiorców naruszających przepisy.

Jednocześnie Inspekcja podkreśla, że celem jej działań nie jest wyłącznie egzekwowanie prawa, ale przede wszystkim edukacja i wsparcie dla rzetelnych przedsiębiorców, którzy pragną działać zgodnie z przepisami prawa żywnościowego.

Transparentność, spójność informacji i uczciwa komunikacja z konsumentem to kluczowe elementy budowania zaufania i jakości w sektorze spożywczym. IJHARS deklaruje otwartość na dialog z branżą oraz gotowość do udzielania wsparcia interpretacyjnego w zakresie obowiązujących regulacji.

Wnioski dla branży spożywczej i konsumentów

Dla przedsiębiorców:

  • Przejrzystość w zakresie składu i oznakowania to obowiązek prawny i rynkowy standard;

  • Nadużywanie określeń marketingowych bez pokrycia w rzeczywistym składzie produktu może prowadzić do sankcji;

  • Terminowa weryfikacja surowców oraz bieżące monitorowanie stanu technicznego urządzeń chłodniczych to podstawy zapewnienia bezpieczeństwa żywności.

Dla konsumentów:

  • Warto zwracać uwagę na pełny wykaz składników i miejsce produkcji;

  • Nie każde „domowe” czy „naturalne” oznacza faktycznie tradycyjny wyrób – warto dopytywać i czytać etykiety;

  • Nierealistycznie niska cena może oznaczać kompromisy jakościowe.