45 branżowych organizacji z całej Europy apeluje do polskich władz o wycofanie się z planów wprowadzenia państwowego modelu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) za opakowaniaSygnatariusze stanowiska zdecydowanie sprzeciwiają się propozycji polskiego rządu, przedstawionej w projekcie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (zwanym dalej „projektem ustawy”), dotyczącej wdrożenia państwowego modelu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) za opakowania.Proponowany system ma charakter modelu podatkowego, a nie skutecznego systemu ROP.
Spowodowałby on znaczne koszty administracyjne i finansowe dla wszystkich zaangażowanych
podmiotów, nie przyczyniając się jednocześnie do realizacji celów UE w zakresie gospodarki o obiegu
zamkniętym. System polski powinien być natomiast zaprojektowany tak, aby konkretnie przyczyniał
się do realizacji celów rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR).
Model państwowy oraz obciążenia administracyjne i finansowe
W rozdziale 7 projektu ustawy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
(NFOŚiGW) został wyznaczony jako jedyny podmiot odpowiedzialny za zarządzanie systemem
rozszerzonej odpowiedzialności producenta w zakresie opakowań w Polsce. Producenci produktów w
opakowaniach będą uiszczać opłaty z tytułu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, a NFOŚiGW
będzie redystrybuować środki finansowe między gminy i podmioty zajmujące się gospodarką
odpadami. Podmioty te będą zobowiązane do corocznego składania wniosków o zwrot opłat oraz
przedstawiania szczegółowych, zweryfikowanych przez audytorów uzasadnień wydatków. Zwroty
zostaną odrzucone lub zmniejszone, jeśli dokumentacja zostanie uznana za niewystarczającą.
Model ten spowodowałby znaczne obciążenia administracyjne dla podmiotów gospodarczych,
podważyłby przejrzystość i zwiększył koszty administracyjne. Istnieje ryzyko, że środki zostaną
przekierowane z kluczowych inwestycji w zbiórkę, sortowanie i recykling1 odpadów opakowaniowych
i zamiast tego zostaną wykorzystane do finansowania ogólnego budżetu państwa. Takie podejście jest
niezgodne z art. 8a dyrektywy ramowej w sprawie odpadów (WFD), który określa ogólne minimalne
wymagania dotyczące systemów ROP.
Ryzyko związane z recyklingiem i dostępem do rynku opakowań
Przypisując obowiązki związane z ROP organowi państwowemu, projekt ustawy zagraża postępom w
zakresie recyklingu na dużą skalę zgodnie z art. 6 PPWR. Może to doprowadzić do utraty dostępu do
rynku dla wielu zastosowań opakowań do 2035 r., nawet jeśli spełniają one wymagania PPWR
dotyczące projektowania z myślą o recyklingu, co będzie miało negatywny wpływ zarówno na
przedsiębiorstwa, jak i konsumentów.
Struktury opłat i niespójności prawne
Artykuł 198 projektu ustawy przewiduje przyjęcie dokładnej stawki opłaty ROP dopiero w 2028 r., co
powoduje niepewność biznesową. Tymczasem w latach 2026 i 2027 stawki opłat za opakowania dla
poszczególnych kategorii materiałów opakowaniowych będą wynosić odpowiednio 8% i 20% stawki
opłaty za produkt w PLN/kg. Nie jest jasne, dlaczego wartości te opierają się na karach nakładanych
na organizacje zajmujące się odzyskiem, które nie osiągają celów w zakresie recyklingu.
Oczekuje się, że proponowane podejście spowoduje pobieranie nadmiernych opłat, przekraczających
rzeczywiste koszty gospodarowania odpadami, co jest sprzeczne z art. 8a ust. 4 lit. c) dyrektywy
ramowej w sprawie odpadów2. Ponadto pomija ono obowiązującą w całej UE zasadę ekomodulacji,
która będzie miała zastosowanie od dnia 1 stycznia 2028 r. i będzie dostosowywać opłaty w oparciu o
wyniki recyklingu opakowań. Nasze wezwanie do działania
W związku z tym organizacje podpisujące niniejszy list wzywają polskie władze do ponownego
rozważenia swojej propozycji i ustanowienia systemu ROP w pełni zgodnego z ogólnymi minimalnymi
wymogami RDW i wspierającego cele PPWR w zakresie recyklingu na dużą skalę. Ponadto zachęcamy
polskie władze do zapewnienia pełnej zgodności z treścią PPWR i unikania wszelkich rozbieżności
regulacyjnych3.
Apel podpisany został m.in. przez europejską organizację zrzeszającą producentów napojów UNESDA, której członkiem jest PFPŻ ZP. Dalsze infromacje >>
1 Doświadczenia krajów, w których funkcjonują już modele państwowe, wskazują na ograniczone reinwestycje w działania związane z
gospodarowaniem odpadami dla różnych strumieni odpadów. Jako punkt odniesienia można przytoczyć dane dotyczące Węgier, dostępne
tutaj. Według danych EUROSTATU wskaźnik recyklingu opakowań na Węgrzech wyniósł w 2022 r. 42,4%, czyli znacznie poniżej średniej UE
wynoszącej 65,4%.
2 Prognozowane dane dotyczące wpływu ustalonej opłaty EPR są dostępne tutaj. 3 Zgodnie z art. 15 projekt ustawy powinien odzwierciedlać fakt, że Komisja Europejska przyjmie wytyczne ustanawiające wykaz świeżych
owoców i warzyw zwolnionych z zakazu określonego w załączniku V do PPWR, wiersz 2. Ponadto w obecnym brzmieniu art. 195 projektu
ustawy nie jest zgodny z celami określonymi w art. 7 ust. 1 PPWR, a także z podaną podstawą obliczeń (tj. średnią na zakład produkcyjny).
pełna lista aktualności
|
