Organizacje podkreślają, że na  podstawie stwierdzeń i wniosków zawartych w treści raportu Najwyższej Izby Kontroli pt. „Nadzór nad stosowaniem dodatków do żywności” ukazało się szereg doniesień medialnych kwestionujących skuteczność urzędowej kontroli żywności w Polsce w zakresie dodatków do żywności, co w efekcie prowadzi do:

• podważania wiarygodności polskiej żywności na rynku krajowym, unijnym i na rynkach światowych,  
• podważania zaufania konsumentów do żywności produkowanej w Polsce - konsumenci są wprowadzani w błąd w odniesieniu do bezpieczeństwa polskich produktów, a nawet wzbudzany jest strach przed spożywaniem określonych wyrobów zawierających w składzie dodatki do żywności,
• podważenia zaufania producentów żywności do obowiązujących obecnie przepisów prawa żywnościowego i systemu urzędowej kontroli żywności, do którego przestrzegania są zobowiązani.

Stanowisko zawiera szczegółowe krytyczne uwagi i wątpliwości do ww. dokumentu NIK, między innymi dotyczące:

1. Wątpliwości w sprawie wiarygodności źródeł informacji na których bazuje raport NIK. Za wysoce niepokojące uznano wykorzystanie informacji ze źródeł o wątpliwej wartości merytorycznej, w tym miedzy innymi informacji z filipińskiego portalu internetowego, który daje możliwość, za niewielką opłatą, umieszczania sponsorowanych artykułów, poruszających dowolne tematy z zakresu np. „zdrowia i urody”, przygotowanych przez kogokolwiek i nie poddane naukowej weryfikacji.
2. Wybiórczego traktowania tekstów źródłowych. Raport NIK pomija zawarte w nich odniesienia do pozytywnej roli dodatków do żywności. Pominięto również tak ważne dla kontekstu raportu stwierdzenia jak: „Analiza składu wybranych produktów wykazała, że w przeważającej części był on zgodny z obowiązującym prawem”, „Nadużyciem jest potępianie stosowania substancji dodatkowych…”.
3. Stygmatyzowania stosowania dodatków do żywności, mimo, że są to  jedne z najlepiej zbadanych pod kątem bezpieczeństwa substancji spożywczych. Nad bezpieczeństwem substancji dodatkowych dopuszczonych do stosowania w Unii Europejskiej czuwa Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), który dokonuje oceny poszczególnych dodatków, a gdy jest to konieczne wyznacza akceptowane dzienne pobranie (ADI). Na podstawie opinii tego Urzędu  tworzone są przepisy unijne określające konkretne warunki stosowania substancji dodatkowych w żywności, które obowiązują przedsiębiorców podczas opracowywania receptur wyrobów.
4. Braku potwierdzenia w oficjalnych badaniach informacji zawartej w dokumencie NIK na temat przekroczenia w Polsce dziennych dawek pobrania (ADI) dla azotynów i azotanów. Występowanie takich przekroczeń nie znajduje potwierdzenia ani w opublikowanej w 2017 przez EFSA ocenie bezpieczeństwa stosowania tych dodatków, ani w wynikach badań wykonanych na zlecenie GIS przez Instytut Żywności i Żywienia dotyczących oszacowania pobrania azotynów z dietą. Wyniki badania, które zostało sfinalizowane w grudniu 2018 r. wykazują, że pobranie z dietą azotynów nie wiąże się z nadmiernym narażeniem populacji polskiej na ten związek. Wszystkie badane grupy osób charakteryzowały się średnim pobraniem azotynu sodu na poziomie bezpiecznym (poniżej wartości ADI). Średnia wartość pobrania była poniżej 50%, zaś połowa badanej grupy nie przekraczała 26% ADI. Szczegółowa analiza nie potwierdziła wyników wstępnej oceny przeprowadzonej w pierwszym etapie, wskazującej na przekroczenia ADI.  Stoi to w sprzeczności ze stwierdzeniami zawartymi w raporcie NIK o znaczących przekroczeniach ADI dla tych dodatków w Polsce.
5. Użycia do obliczeń modelu opierającego się na  przykładach diet i produktów, które są niereprezentatywne dla rynku i sposobu odżywiania polskiego społeczeństwa. Wykorzystane przykłady diet i produktów nie oddają rzeczywistego stanu użycia i pobrania dodatków do żywności. Brak wyraźnego zaznaczenia tego faktu w raporcie wywołał w odbiorcach określone negatywne podejście do dodatków do żywności i prowadzonego nadzoru nad stosowaniem dodatków, a w efekcie do polskiej żywności w Europie i na świecie. Kwalifikowanie produktów ze względu na liczbę zastosowanych w nich dodatków w żadnym stopniu na daje wyobrażenia o bezpieczeństwie tych produktów. Przywoływane w dokumencie NIK porównania liczby dodatków w wyrobach spożywczych stanowią czysto subiektywną ocenę, mającą u odbiorców informacji wywołać poczucie zagrożenia związanego z „wszechobecnością chemii” w środkach spożywczych. 

Mając na względzie wagę poruszonych w raporcie NIK zagadnień, organizacje postulują o bardzo dokładne zweryfikowane i uaktualnienie zawartych w dokumencie NIK informacji, przez zespół niezależnych i uznanych ekspertów, w tym ekspertów z EFSA. Opinia tego zespołu powinna być podstawą do sformułowania finalnych wniosków i propozycji działań dotyczących stosowania i kontroli dodatków do żywności w Polsce. Organizacje zadeklarowały pełną wolę merytorycznej i konstruktywnej współpracy w tym zakresie.

Szczegółowe stanowisko przesłane do Najwyższej Izby Kontroli>>